natuurwetenschappen en technologie

Natuur en techniek zijn vakken van groot belang in het basisonderwijs. Mensen zijn altijd gefascineerd geweest door natuurverschijnselen en hebben gezocht naar verklaringen ervoor. Door de ontwikkeling van wetenschappelijke inzichten en technologische vooruitgang hebben we de wereld om ons heen kunnen vormgeven en complexe gereedschappen en instrumenten kunnen creëren. Natuurwetenschappen hebben een onmiskenbare invloed op ons dagelijks leven en stellen ons voor belangrijke keuzes en beslissingen, zowel op persoonlijk als maatschappelijk niveau.

Het vak natuur en techniek levert inzichten op die vragen oproepen over ons bestaan en onze positie in de wereld. Het is de taak van natuurwetenschappen en technologie om mensen de tools te geven om weloverwogen keuzes te maken op basis van de juiste informatie. In het basisonderwijs is het belangrijk dat leerlingen in contact komen met de levende en levenloze natuur, zich verwonderen en op zoek gaan naar verklaringen. Door deze verwondering kunnen leerlingen natuurwetenschappelijke verschijnselen ervaren, waarnemen, herkennen, verklaren en waarderen. Op deze manier ontwikkelen ze hun eigen referentiekader om betekenis te geven aan de wereld waarin we leven.

Het vak natuur en techniek is gestructureerd rond drie samenhangende pijlers: attitude en betekenisgeving, kennis en vaardigheden. Attitude en betekenisgeving gaan over het ontwikkelen van een persoonlijk perspectief en het begrijpen van de maatschappelijke betekenis van het vak. Kennis draait om het ontwikkelen van conceptuele kennis in natuurwetenschappen en technologie, terwijl vaardigheden gericht zijn op het ontwikkelen van denk- en werkwijzen in dit vak.

Goed onderwijs in natuur en techniek maakt gebruik van didactische strategieën zoals onderzoekend en ontwerpend leren, waarbij leerlingen actief betrokken worden bij het ontdekken en begrijpen van natuurwetenschappelijke concepten en vaardigheden. Dit sluit heel goed aan op mijn visie. Ik heb bij de kleuters een les gegeven over afval scheiden, waarbij we het afval van die dag in verschillende bakken deden en aan het einde keken hoeveel we hadden verzameld. Ik heb ook met de kinderen het concept vuur bekeken, door te kijken naar een schaduw van een kaarsje, en dat uit laten gaan door er een glas overheen te zetten. De hele klas is dan stil en geboeid.

Bij groep 5 heb ik een bijzonder leuke les gegeven waarin we keken naar de eigenschappen van wol en veren. Al doende ontdekten ze waarom sommige dieren haar hebben en andere veren. Kinderen zijn van nature nieuwsgierig naar de wereld om hen heen, ze verkennen als vanzelf alles in hun omgeving. Dit vormt de basis voor onderzoekend leren. Door leerlingen na een eerste verkenning een vraag mee te geven, maak ik gebruik van hun nieuwsgierigheid om zo de basis leggen voor het ontwikkelen van natuurwetenschappelijke concepten. Constructief spel, zoals bouwen en werken met verschillende materialen, vormt de basis voor ontwerpend leren. Ontwerpend leren heb ik in groep 5 gedaan door leerlingen met pigmenten verf te laten maken, en daar vervolgens een kunstwerk mee te laten maken. Ze krijgen een probleemstelling, en zoeken een oplossing.

Wat ik nog zou willen leren is het ontwerpend en onderzoekend leren in te zetten bij andere (zaak) vakken. Want ik zie hoe het de betrokkenheid verhoogt en de leerlingen een dieper begrip geeft van de aangeboden concepten.